Niezwykle wydajna pompa, która każdego dnia wykonuje bardzo ciężką pracę, to właśnie nasze serce. W ciągu każdej godziny przetacza ona blisko 350 litrów krwi. W przeciągu życia człowieka ilość uderzeń serca wynosi przeciętnie blisko 3,5 miliarda razy. Nie może się zatrzymać, nie może zrobić sobie przerwy. Musi pracować nieprzerwanie, dopóki trwać ma życie.
Serce jest najważniejszym elementem układu krążenia. Ten mięsień kształtem przypomina liść, ze spłaszczonym stożkiem, odwróconym ku górze. Leży ono niemal pośrodku klatki piersiowej, między płucami, delikatnie będąc przesuniętym w lewo. Rozmiarowo ma wielkość pięści i waży 270 gramów w przypadku kobiet i 320 gramów w przypadku mężczyzn.
Jak działa układ krwionośny?
W układzie krwionośnym znajduje się około 5 litrów krwi. Serce przez cały czas pracuje, odpowiednio je pompując, dostarczając dzięki niemu tlen, witaminy, mikroelementy, a także hormony i substancje energetyczne do wszystkich komórek ciała. Co więcej, ono także pozwala pozbyć się dwutlenku węgla i innych szkodliwych produktów przemiany materii. Jeśli nastąpiłoby zatrzymanie krążenia krwi, skończyłoby się życie. Sama krew z serca przenoszona jest do tętnic i włośniczek, wraca z kolei z niego przez układ żył i żyłek. Serce i wszystkie jego elementy pracują w układzie zamkniętym.
Budowa serca - czyli z czego jest ono zbudowane?
Ile przedsionków ma serce? Ile serce ma komór? Serce składa się z dwóch przedsionków - prawego i lewego, oraz położonych pod nimi komór - lewej i prawej. Pomiędzy lewą, a prawą stroną pompy znajdują się przegrody. Samo serce otoczone jest podwójną błoną. Najpierw jest to nasierdzie, następnie osierdzie. Między warstwami znajduje się specjalny płyn. Dzięki osierdziu serce mimo ruchu wciąż znajduje się w tym samym miejscu i nie zmienia swojego położenia. Jest bowiem przyczepione do kręgosłupa przepony, a także i poszczególnych elementów klatki piersiowej poprzez więzadła.
Serce - zasada działania
Praca serca polega na stałym, naprzemiennym kurczeniu się i rozkurczaniu. W przypadku, gdy jesteśmy wypoczęci, wyspani i zrelaksowani, bije ono około 70 razy na minutę. W przypadku, gdy trenujemy, jesteśmy zdenerwowani lub podekscytowani, wówczas bije ono szybciej, nawet do 130 razy na minutę.
Samo serce działa w tak zwanym cyklu dwufazowym. W czasie pierwszej fazy, która nazywana jest rozkurczową, krew jest tłoczona. Wpływa ona do przedsionków. Do prawego ta brudna z dwutlenkiem węgla i pozostałościami, do lewego czysta z płuc. Kiedy znajdzie się ona w obu przedsionkach, wówczas następuje skurcz. W ten sposób krew przedostaje się przez otwarte zastawki serca. Trójdzielną trafia dalej do prawej komory, z kolei dwudzielną do lewej komory serca. W tym momencie komory napełniają się krwią. Następuje więc druga faza, która określana jest mianem skurczowej. Bodziec elektryczny powoduje, że komory kurczą się, zastawki trójdzielna i dwudzielna zamykają, aby krew się nie cofała. Jednocześnie następuje otwarcie zastawki płucnej w komorze prawej oraz zastawki aorty w komorze lewej. Co dzieje się dalej? Następnym, niezwykle ważnym elementem jest przepływ krwi z prawej komory do płuc, aby doszło do ,,odbioru tlenu”. Jednocześnie z komory lewej krew, która ma dostateczną ilość tlenu, jaką otrzymała, trafia do tętnic i dalej unaczynia ona serce i inne narządy. Cały taki skurcz i rozkurcz trwa zaledwie jedną sekundę. Nie sposób więc nie wyobrazić sobie, jak ogromną pracę musi ten najsilniejszy mięsień sercowy wykonać.
Jak ważną rolę odgrywa tlen w układzie krwionośnym?
Tlen jest niezbędny do życia. Bez niego nie bylibyśmy w stanie oddychać i funkcjonować. Tlen jest pierwiastkiem niezbędnym do prawidłowej pracy całego organizmu, w tym przede wszystkim dla układu krążenia. Podróżując bowiem przez niego, z prawej komory serca trafia do płuc, zmieniając jednocześnie kolor z ciemnoczerwonego na jasnoszkarłatny. Jasna krew określana jest mianem utlenowanej i przepływa ona przez lewy przedsionek oraz komorę, docierając jednocześnie do wszystkich komórek ciała, które aby żyć, potrzebują ciągłego dostarczania tego właśnie pierwiastka. Według natury, serce człowieka powinno żyć około 100 lat. Niestety, ale na skutek różnego rodzaju czynników zewnętrznych i pojawiających się chorób, średnia jego długość pracy jest zdecydowanie krótsza.
Najczęściej występujące choroby serca
Serce, jak każdy inny narząd może ulec uszkodzeniu. W jego obrębie pojawiają się zarówno choroby serca, jak również i zaburzenia rytmu serca. Wśród tych najczęściej występujących chorób zaliczyć możemy między innymi:
- zawał serca - jest to inaczej atak serca, w którym w naczyniach krwionośnych dochodzi do powstawania zmian, jakie powodują poważne schorzenia. Tam powstają zakrzepy, które znajdują się wewnątrz krążącej krwi. W momencie, gdy dojdzie do zatoru, a więc zablokują one przepływ krwi, następuje zawał narządów, w tym zawał serca. Powoli obumierają wówczas komórki, bowiem nie zostają one odpowiednio dotlenione i odżywione.
- choroba niedokrwienna serca - jest to niewydolność wieńcowa, która jest konsekwencją rozwoju miażdżycy. To ona powoduje odkładanie się złogów cholesterolowo - wapiennych w ścianach tętnic, co powoduje, że do serca dostarczone jest więcej tlenu i składników odżywczych.
- arytmie serca - są to zaburzenia rytmu serca, w których występuje nieprawidłowe jego kurczenie się. To sprawia, że praca serca jest nieprawidłowa, powodując tym samym szereg konsekwencji zdrowotnych. Występować może tachykardia - zbyt szybkie bicie serca lub bradykardia - czyli za wolne bicie serca.
Badanie serca - EKG
W diagnozie chorób serca, niezwykle ważną rolę odgrywają badania, dzięki którym można sprawdzić pracę serca pod różnym kątem. Z całą pewnością tym najczęściej występującym jest EKG serca. Badanie to, wykorzystując aparat EKG, a także elektrody, bada czynność elektryczną pracy serca, wykrywając tym samym wszelkie choroby serca, jak również i zaburzenia rytmu serca. Sklep medyczny Kredos posiada w swojej ofercie różnorodne elektrokardiografy.
Elektrokardiografia, bo tak właśnie nazywane jest EKG, może być przeprowadzane na różne sposoby. Klasyczne, to EKG spoczynkowe, w którym sprawdza się czynność serca pacjenta leżącego na leżance. Przeciwnym temu spoczynkowemu jest EKG w formie próby wysiłkowej. Osoba badana chodzi lub biega na bieżni, bądź też jeździ na rowerku stacjonarnym. Podłączone ma elektrody, jak również i ciśnieniomierz i wówczas sprawdzana jest czynność elektryczna serca, ciśnienie i puls w trakcie aktywności. I trzecią z dostępnych form badania ekg jest EKG metodą Holtera, a więc badanie serca polegające na rejestrowaniu czynności serca przez 24 godziny na dobę, zarówno podczas snu, codziennych czynności, jak również i w czasie treningu.
Bez wątpienia serce jest jednym z najważniejszych narządów w ciele człowieka. Dopóki ono bije, jest życie. Tak ważne jest więc to, aby o nie się troszczyć i dbać, bowiem tylko w ten sposób można wpłynąć zarówno na jakość, jak również i na długość swojego życia. Co więc robić? Stawiać na aktywność fizyczną każdego dnia, sięgać po zdrową i zbilansowaną dietę, unikać stresu, spać średnio 7 godzin, a do tego stawiać na profilaktykę serca. Pięć prostych elementów, by cieszyć się zdrowym sercem każdego dnia!