Tętno, określane inaczej jako puls, to rytmiczny ruch ściany tętnicy, który wyczuwalny jest przez opuszki palców w okolicach tętnic powierzchniowych. Jakie jest prawidłowe tętno? Co może zaburzać ten czynnik i od czego jest on zależny? Na te wszystkie pytania postaramy się odpowiedzieć poniżej.
Tętno - co to jest?
Tętno powstaje poprzez czynność serca, które działa niczym pompa ssąco - tłocząca, wywołując tym samym zmiany w ciśnieniu krwi. Jest to spowodowane przemieszczaniem się fali krwi, która wyrzucana jest z serca do aorty w sposób rytmiczny. Zależne jest od skurczów serca i sprężystości ścian tętnic. Im tętno jest niższe, tym lepiej dla serca, jak również dla funkcjonowania całego organizmu. Nie oznacza to jednak, że niskie tętno, takie poniżej normy jest prawidłowe, podobnie jak wysokie tętno, które może prowadzić do zawału serca, udaru mózgu czy nadciśnienia.
Aby tętno było w normie, należy przede wszystkim troszczyć się o swoje zdrowie. Kluczowe znaczenie ma bez wątpienia odpowiednia, zrównoważona dieta, a także dawka aktywności każdego dnia, która wpływa na jakość serca i jego prawidłową pracę.
Ile wynosi prawidłowe tętno?
Prawidłowe tętno dla każdej grupy wiekowej jest inne, dlatego też patrząc na normy tętna, należy zwrócić uwagę na wiek osoby badanej. I tak wynosi ono:
- u noworodka: 130 - 140 uderzeń/min
- u dziecka 2 - letniego: 110 - 130 uderzeń/min
- u dziecka 7 - letniego: 80 - 90 uderzeń/min
- u osób dorosłych: 66 - 76 uderzeń/min
- u osób starszych: 60 - 65 uderzeń/min
Badając ciśnienie tętnicze czy też saturację krwi, urządzenia do pomiaru tych parametrów także i podają tętno, dlatego też warto na bieżąco stale je kontrolować, bowiem jest to jeden z najważniejszych parametrów życiowych, który ma wpływ i na pracę serca i na funkcjonowanie całego organizmu.
Jak badać tętno?
Tętno można badać na każdej tętnicy, która znajduje się blisko, pod skórą. I tak, miejscami, gdzie dokonuje się pomiaru są:
- tętnica promieniowa
- tętnica grzbietowa stopy
- tętnica skroniowa
- tętnica szyjna
- tętnica łukowata stopy
Tętno wysokie - co jest tego przyczyną?
Patrząc na zaburzenia tego parametru, najczęściej pojawiającą się przypadłością jest wysokie tętno. Wpływ na częstość akcji serca ma wiele czynników i to one właśnie mogą być przyczyną jego wzrostu. Co sprzyja jego przyspieszeniu? Są to na pewno różne stany emocjonalne, stres, a także i nadczynność tarczycy. Odpowiedzialne mogą być za to stany nerwicowe, stany gorączkowe czy też niewydolność krążenia i problemy z ciśnieniem krwi. Bardzo często wysokiemu tętnu towarzyszy także niewydolność układu oddechowego, a w tym między innymi rozedma, dychawica oskrzelowa, jak również zakrzepy i zatory w krążeniu płucnym. Co więcej, za wysoki puls związany jest także z niedokrwistością. Co więcej, wpływ na to zaburzenie ma również duża ilość alkoholu, kawy, jak również palenie papierosów.
W żadnym wypadku nie można bagatelizować wysokiego tętna, bowiem jest ono niebezpieczne, zarówno dla zdrowia, jak również i dla życia osoby chorej. Jeśli badany pomiar powtarza się i jest wciąż ponad normę, należy skonsultować to z lekarzem, który z pewnością podejmie określone kroki i wprowadzi stosowne leczenie.
Tętno niskie - jaka jest tego przyczyna?
Niskie tętno jest dużo mniej spotykaną przypadłością. Wielu ludzi ,,z natury” ma je niskie, u części ma to swoje podłoże. I tak, może być ono spowodowane między innymi wzmożonym stanem napięciowym dotyczącym układu nerwowego parasympatycznego, określanego jako przywspółczulny. Ponadto, taki stan może dotyczyć bloków w sercu w zakresie przewodzenia bodźców dla skurczu komór, które to mają za zadanie wydalać krew z jam serca do naczyń tętniczych. Co więcej, przyczyną niskiego tętna może być także wysokie ciśnienie śródczaszkowe, działanie substancji chemicznych, choroby metaboliczne, jak również i deficyt tętna, który związany jest na przykład z niemiarową pracą serca.
Tętno - różnorodne jego rodzaje
Tętno, w zależności od tego, jak jest wyczuwalne, podzielić można na różne rodzaje. Każde z nich związane może być z określonym stanem chorobowym, z samopoczuciem lub z innymi czynnikami, które mają wpływ na dany jego charakter. I tak wyróżniamy między innymi:
- tętno nitkowate - to tętno, które pojawia się u pacjentów zmagających się ze wstrząsem lub gorączką.
- tętno wysokie - to tętno, które pojawia się u pacjentów z niedomykalnością zastawki aortalnej. Określane jest jako tętno taranowe.
- tętno dziwaczne - to tętno, które pojawia się u pacjentów, chorujących na astmę, zatorowość płucną, a także tamponadę serca oraz zapalenie osierdzia.
- tętno dyskrotyczne - to tętno, które pojawia się u pacjentów, u których występuje tamponada serca, jak również i ciężka niewydolność serca.
- tętno twarde - to tętno, które pojawia się u pacjentów mających problem ze zwężoną zastawką aortalną
- tętno naprzemienne - to tętno, które pojawia się u pacjentów mających problem z niewydolnością lewokomorową
- tętno bliźniacze - to tętno, które pojawia się u pacjentów, u których występują zaburzenia rytmu serca.
- tętno dwubitne - to tętno, które pojawia się u pacjentów mających problem z kardiomiopatią przerostową.
- deficyt tętna - taki stan ma miejsce w przypadku wystąpienia migotania przedsionków lub w przypadku innej formy pobudzenia komorowego.
Jakie objawy powoduje zaburzenie tętna?
Tak naprawdę kluczowe znaczenie ma pomiar tętna, dlatego też warto posiadać w swoim wyposażeniu pulsometr, który odpowiednią wartość tętna wskaże. Istnieją jednak objawy, które również mogą wskazywać na problemy z nim, dlatego też absolutnie nie można tego bagatelizować.
Jeśli tętno jest za wysokie, stan taki określany jest jako tachykardia. Towarzyszy jemu między innymi: duszności, problemy ze złapaniem oddechu, zawroty i bóle głowy, kołatanie serca i jego trzepotanie, zmęczenie, senność i ogólne osłabienie organizmu. Jeśli tętno jest za niskie, stan taki określany jest jako bradykardia. Głównymi objawami, które tutaj występują jest: kołatanie serca, zmęczenie, omdlenia, a także zawroty głowy i mroczki przed oczami. W skrajnych przypadkach następuje utrata przytomności.
Jak leczyć zaburzenia tętna?
W gruncie rzeczy nie ma jednego sposobu na to, by wyleczyć zaburzenia tętna, bowiem wszystko zależy od tego, jaka jest ich przyczyna. Kluczowe znaczenie ma na pewno zdrowy styl życia, w tym zdrowa dieta bez nadmiernej ilości soli oraz aktywność fizyczna. Jeśli ciśnienie jest za niskie, można je podnieść kubkiem kawy czy specjalnymi rajstopami, które poprawiają krążenie. W ostateczności niezbędne są leki farmakologiczne. Jeśli występuje wysokie tętno, wówczas podstawą jest eliminacja czynników, które je podnoszą, a więc stres, nadwaga, problemy emocjonalne, zdrowa dieta. Przy zaburzeniach tętna bardzo często małe zmiany mają ogromne znaczenie i pozwalają poradzić sobie z wieloma problemami w obrębie prawidłowości parametru życiowego, jakim jest tętno.